Dyma hanes o drawsnewid rhyfeddol wrth i Gymru gamu i’r unfed ganrif ar hugain gan goleddu cyfeiriad democrataidd newydd. Cododd Y Senedd, a ddyluniwyd gan y pensaer Richard Rogers, yn fforwm nodedig a hynod fodern i’r wlad, yn fynegiant o leisiau ac amrywiaeth y bobl.

Mae’r llyfr ar gael mewn clawr meddal Saesneg, clawr meddal Gymraeg a rhifynnau cyfyngedig Saesneg. Nid oes modd prynu fersiwn Gymraeg clawr papur Y Senedd ar wefan Graffeg erbyn hyn. Gellir ei phrynu o’r siop yn adeilad y Senedd, Bae Caerdydd.

Mae’r cromlinau cedrwydd beiddgar ar ffurf tonnau’r môr yn awgrymu hyder. Mae’r waliau crisial yn cadarnhau tryloywder wrth lywodraethu. O’r llwyfan hon ar y penrhyn hwn, mae Cymru’n edrych i fyw llygad y byd. O ystyried ei bod yn ymgorffori dau gysyniad gwahanol – gweledigaeth bensaernïol ddyrchafol ac arena lywodraethu i ddyn a’i ffaeleddau – mae’n anochel mai mewn awyrgylch o angerdd ac o ddadlau ffyrnig y cafodd y Senedd ei chreu. Ni honnodd neb mai tasg hawdd fyddai hyn. Yn gynulliad a chroesffordd i Gymru gyfan, dyma ddemocratiaeth newydd ar waith. Ac mae’r gwaith yn galed. Mae’n amlwg mai ystyr y Senedd yw lle sy’n eiddo i ni, ac mai ni piau’r dasg o lunio’r dyfodol.

Ddeuddeng mlynedd yn ôl, dim ond breuddwyd oedd yr olygfa fodern ar lannau Caerdydd. Gyda ffotograffau newydd trawiadol gan Andrew Molyneux o adeilad y Senedd a lluniau o’r archif, mae’r llyfr hwn yn dangos sut y daeth y Senedd sy’n ganolbwynt i’r olygfa honno yn wirionedd heriol sy’n destun ysbrydoliaeth.

Trevor Fishlockis a writer and broadcaster who was staff correspondent ofThe Timesin India, and New York and Moscow bureau chief forThe Daily Telegraph. He has worked on assignment in more than sixty countries and has published widely.